Gospodin u tesnom odelu, sa svinjskom njuškom, drži oko struka koketnu zavodnicu sa glavom kokoške (delo slikarke Marijane Rakićević). Od svetionika, potopljenog u more, pruža se konopac u nedogled, a po njemu kaska jednorog, noseći na leđima spretnu akrobatkinju (rad Milenka Trbovića). Nežna avijatičarka drži jedno pero od tuceta koje, poput konfeta, prosipa starinski aeroplan (akril na platnu Slavka Krunića). Bajna djeva sa oreolom i četiri ruke, sve u nekoj magičnoj akciji (slika Siniše Kašavelskog). Iz kamenog sarkofaga, s likom valjda Boga Oca, izranja freskoliko lice njegovog Sina Hrista, ako smo pravilno razumeli delo Bez naziva Đorđa Lj. Savića.
Različito čitanje dela nije samo dozvoljeno, već se i preporučuje u umetnosti, budući da dela žive kroz različite percepcije, što se posebno odnosi na sferu fikcije, zasnovanoj na mašti umetnika. Nabrojani radovi, opet, čine izbor od 33 ostvarenja u okviru trećeg Bijenala fantastike, koje se do 12. oktobra održava u Likovnoj galeriji Zadužnine „Ilija M. Kolarac“ u Beogradu.
Tom izložbom promovisan je i prošireni obim galerije, koja se sada spušta u podrumske prostorije, obistinjujući najluđe fantazije ljubitelja umetnosti, nenavikle na dobre pomake u kulturi. Novinu vrednu hvale predstavlja i rotirajući pano u izlogu, na kome se smenjuju izloženi radovi.
U tim delima, shodno tematici, sve buja od nadrealnog i magičnog. Veliki broj prijava na konkursu (432 rada 232 umetnika) svedoči o enormnom zanimanju današnjih likovnih stvaralaca za oblast fantastike, što se može tumačiti na mnogo načina.
Svevremene teme
Đorđe Kadijević, istoričar umetnosti, reditelj i autor jednog od tekstova za katalog ovogodišnjeg saziva Bijenala, tu pojavu pozdravlja, videći je kao “kao evociranje večne teme likovne umetnosti, koja je u davna vremena izražavala paternističku dominaciju primarnih sponzora kakvi su bili dvor i crkva”.
“Danas kada živimo u građanskom društvu (posle francuske revolucije), dominira jedna sasvim nova, ne samo estetička već i moralno-etička refleksija svega što se u slikarstvu događa”, Kadijević nastavlja.
Fantastici ide u prilog, po njegovim rečima, to što ona “osporava nepostojanu tezu o tome da je stvarnost samo ono što se vidi i može se opipati.“ U predgovoru (bogatog) kataloga, on ističe da je zapravo umetnička grupa Mediala, pedesetih i šezdesetih godina prošlog veka zapravo anticipirala pojavu novog fenomena koji se zove postmodernizmom.
Ocenjivali i vlasnici galerija i kolekcionari
Sada inovativnost više nije ultimativna, već je kvalitet glavni kriterijum, naglašava Kadijević, tvrdeći da je imaginacija “integralni deo naše duhovne stvarnosti”. “Nek se naučnici bave time šta je egzaktno i materijalno realno, što umetnost suštinski nikad nije zanimalo”, on poentira.
Stručni žiri (za Veliku nagradu) činili su Katarina Zarić, slikarka i grafičarka, kao i istoričari umetnosti Oliver Tomić i Marija Đurić, istovremeno i direktorka Moderne galerije Valjevo, gde će postavka nastaviti život od 6. decembra do kraja januara naredne godine.
Najveće priznanje, Velika nagrada Bijenala fantastike, ove godine pripala je Snežani Petrović, dok je nagrada Perspektiva, koja se dodeljuje mladim umetnicima u usponu, dodeljena Marijani Rakićević. Nagradu za životno delo ove godine dobila je Danica Masniković. Zanimljivost je to što su slike, u druge dve kategorije ocenjivali i vlasnici galerija i kolekcionari.
Organizator tekućeg, kao i dva prethodna Bijenala, Fondacija Mihajlović-Feniks, zaslužna je i za infrastrukturalno unapređenje Likovne galerije Kolarca, koja je na taj način postala “savremeni prostor dostojan velikih izložbenih projekata”.
