Film Bajkeri, scenariste i reditelja Džefa Nikolsa, prolazi, po običaju, potpuno nezapaženo na inače sumornom bioskopskom repertoaru. U prilog ove nezapaženosti ide i gledalački paradoks da je potpisnik film gledao sam u bioskopskoj sali. Šteta! Jer, iako potpuni autsajder, film nije samo zanimljiv i vrlo dobar, no važan doprinos za razumevanje američke kontrakulture u njenim najturbulentnijim godinama 1965-1973.
Bajkeri su film dosta neobične narativne strukture. Zamišljen je kao serija intervjua koje fotograf, kasniji pisac knjige o tom razdoblju, vodi sa suprugom jednog od bajkera, Keti (veoma dobra Džodi Komer), u višegodišnjem vremenskom razdoblju. Period koji ona evocira govori o formiranju i načinu života motociklističke grupe Vandali na srednjem zapadu, kada su se pod terminom kluba, diferencirali obrisi alternativnih zajednica i socijalno neprilagođenih pojedinaca i grupa.
Premda zamišljen iz Ketine vizure i perspektive, Bajkeri pretenduju, i u tome uspevaju, da budu prilično ubedljiva šira slika američkog društva u drugoj polovini šezdesetih i ranih sedamdesetih godina. Iako je primarni fokus Ketinog pripovedanja, ili iskaza datog fotografu, lik Bena (Ostin Batler), njenog supruga, žestokog momka koji je jedan od retkih koji prežive način života bajkerske porodice, film znalački diferencira i ostale članove kluba bajkera. U prvom planu je lik Džonija, osnivača i vođe Vandala, kojeg fascinantno igra Tom Hardi. U krajnjoj liniji, jedan od razloga zbog kojih ovaj film zaslužuje da ga se vidi je upravo Hardijeva antologijska, Oskara dostojna uloga. Upravo on inkarnira i esencijalizuje ključne apostrofirajuće momente filma: pitanje liderstva, diferenciranu socijalnu zajednicu shvaćenu kao porodica, bajkerstvo kao način života… Kroz nekoliko inteligentnih režijskih poteza, dovoljno diskretnih da ne teže jeftinom spektaklu no autentičnoj socijalnoj opservaciji, reditelj Džef Nikols prigušeno i znalački razvija svoju priču.
Nekoliko inteligentnih režijskih poteza ne teže jeftinom spektaklu no autentičnoj socijalnoj opservaciji
To se u prvom redu misli na nadirući drugi plan filma, kada zajedništvo zamišljeno kao bratstvo po afinitetu i posvećenosti, kao suštinski benigno pitanje identiteta, otvara prostor za prodor nasilničkih pojedinaca, a potom i čitavih grupa. Način na koji se artikuliše ovo nasilje je najuspeliji deo filma. Harizma i autoritet lidera, u ovom slučaju Džonija, vremenom gubi na značaju. Džoni je u sličnoj poziciji kao Džimi Ringo, revolveraš iz istoimenog remek-dela Henrija Kinga iz 1950, koji mora da svoju reputaciju najbržeg proverava na klincima, istina, sa drugačijim moralnim izborima. Džoni biva brutalno ubijen u nefer borbi kada jedan od tih klinaca željan liderstva u Vandalima, najpre prihvata borbu noževima a potom beskrupulozno u njega puca iz revolvera. Taj sunovrat etike, to odsustvo kodeksa, te zadiranje u polje maligniteta je suštinska preokupacija Džefa Nikolsa.
Istovremeno, način na koji se jedna ideja izrađa u svoju potpunu suprotnost ispunjava u Bajkerima pun krug. U prilog tome govori i promena u jeziku. Reč klub, zamenila je sada reč banda. Izbor muzičkih numera u filmu, od Boa Didlija i Boba Dilana, preko grupe Krim, doprinosi autentičnosti Ketinog svedočenja, ali emanira i duh jednog vremena koje je izgledalo tako obećavajuće i poletno. To što na kraju filma Keti spasava Benija i pravi od njega odgovornog radnika, može da se čita samo u ironijskom ključu. Da li je građanski brak lek od ranih jada anarhizma?
