Proučavanje komparativne književnosti i filozofije tokom studija u Zagrebu i kreativna angažovanost u Grupi šestorice autora, definisali su umetnička usmerenja Vlade Marteka u pogledu izbora umetničkog jezika, vizuelnih sredstava i izražajnih formi u kojima se, i iz reči, i iz slika, ekstrakuje i umrežava suština. Upravo akcente takve višedecenijske Martekove prakse u prilici smo da sagledamo na izložbi u Galeriji B2 u Beogradu.
Polazišta za iščitavanje slojeva u umetnikovim naizgled jednostavnim i, u produkcijskom smislu, siromašnim konceptualnim formama mogu biti različita, ali, čini se da na ovoj izložbi dva rada manifestno omeđuju misaoni prostor unutar kojeg se kreće raznorodno i rečito Martekovo uobličavanje promišljenog. To su radovi Sonet: Karma (Family karma/Geo karma/Time karma/Art karma) i 10% artist (ostalih 90% umetnik je u ulozi deteta, tate, supruga, patriote, suseda, prijatelja, kolege, rođaka, građanina). Prema ovakvoj postavci umetnik deluje u određenom vremenu, na određenom prostoru, ograničen svim ulogama koje sebi nameće, ili koje mu nameće društvo i zajednica u kojoj živi, i unutar takvih, kompleksno umreženih odnosa, on gradi svojih umetničkih 10% u kojima, kao i u svim drugim ulogama, daje svojih 100%.
Vlado Martek tih svojih sto procenata u deset posto gradi posredstvom poezije i konceptualističke prakse. I jedno i drugo nisu cilj po sebi, već sredstvo, jer Martek naglašava: „Umetnost je loš cilj, ali dobro sredstvo“. Za Marteka je poezija filozofski koncept iskazan rečima. Ona je, baš kao u radu Pjesma, i refleksija i samospoznaja. Takođe je, u Martekovom radu, i efektno umetničko sredstvo. Autor, ponekad, na hartiji ili fotografijama, ispisuje naizgled usputne beleške ili konstatacije, koje predstavu transformišu u filozofsko-poetske sublimacije. Grupna fotografija prijatelja i porodice tako postaje Apsolutni sadržaj, a fotografija Bazilike Svetog Marka na čuvenom istoimenom trgu u Veneciji, eksplikacija poimanja konceptualnog u radu What is conceptualism (compared to this building).
Na drugačiji način Martek koristi vezu između fotografije i poezije u poetskim akcijama (Snijeg), a njegove poetske agitacije svojevrsno su polje društvenog aktivizma. Jednu takvu agitaciju Martek je nakon Zagreba i Rijeke, izveo u Beogradu pred otvaranje izložbe u Galeriji B2. Proglas Čitajte pesme Branka Miljkovića, zajedno sa vencem sačinjenim od citata njegovih pesama, bili su posveta pesniku neukrotive reči na njegovom grobu na Novom groblju u Beogradu.
„Karmička“ dimenzija geografskog prostora u kojem je živeo i živi, od devedesetih godina 20. veka Marteka nagoni da razvije seriju geopolitičkih radova, geografskih mapa i fiktivnih karata. U njima kreće od redimejd objekata – mapa sveta ili pojedinih delova planete, da bi na njima intervenisao na različite načine. Reči ili rečenice pesničke rečitosti, na duhovit, intrigantan, ironičan i kontemplativan način menjaju smisao ovih upotrebnih predmeta tako da oni postaju reinterpretacije konkretnih geografskih prostora. U takvom postupku državne obrise SAD Martek označava kao Balkan, a međe nekadašnje SFRJ postaju granica jedinstvenog ali podeljenog prostora, čije osobenosti pojedinačno definišu različite vrste Oružja. Martekove karte su ponekad idealna mesta za razmatranje umetničkih i socijalnih odnosa, kao što je to slučaj u radovima Čovjek je čovjeku Amerika, Kraj umjetnosti ili Melankolično poslijepodne na svijetu. Slične relacione odnose između konkretnog, geografskog prostora označenog na izabranim mapama i pojmovnog izražava i u delima u kojima promišlja rad Deride, Barouza, Keruaka, Maljeviča, Dalija, De Kirika, Dišana, Prusta…
