Šesti Festival drame i pozorišta balkanskog kulturnog prostora „Teatar na raskršću“, održan u Narodnom pozorištu Niš od 6. do 12. oktobra, završen je dodelama nagrada takmičarskim predstavama iz Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Severne Makedonije i Bugarske.
Po mišljenju Stručnog žirija (Irfan Mensur, glumac, reditelj i profesor; Andrej Nosov, reditelj; Anđelika Simić, glumica; Nenad Novaković, ekspert za elektronske medije i menadžment u kulturi i Gordana Goncić, dramaturškinja i direktorka pozorišta Atelje 212), titulu najbolje zaslužili su Očevi i oci Slobodana Selenića, u režiji Veljka Mićunovića, i izvođenju Narodnog pozorišta iz Beograda. Prema saopštenju, ansambl tog teatra uspeo je da osavremeni ovo štivo u komad koji nas “boli i opominje”, putem slike društvenih promena, posmatranih kroz prizmu stradanja jedne porodice.
Porodica je bila u fokusu i predstave Kiselina Bosanskog narodnog pozorišta Zenica (BiH), za koju je Nermin Hamzagić dobio nagradu za najbolju režiju. “Koristeći se specifičnim sredstvima i montažom, reditelj je uspeo da stvori modernu i uzbudljivu predstavu koja se tiče svih nas”, po oceni stručnog žirija.
“Gradeći svoj lik emotivno snažno, iznutra i bez patetike, a koristeći elemente mentaliteta, izgrađene do univerzalnosti”, protagonstkinja iste drame Gordana Boban, ponela je nagradu za najbolju žensku ulogu. Ovo priznanje Boban je ravnopravno podelila sa Kristinom Obradović, ili Barunicom Kasteli Glembaj iz predstave Gospoda Glembajevi Crnogorskog narodnog pozorišta iz Podgorice. “I čedna i bludna i jaka i ranjiva”, Obradović je obuhvatila sve kompleksne i tragične elemente svoje uloge, po tumačenju stručnjaka.
Ovaj komad CNP-a iznedrio je i najboljeg mladog glumca, Stevana Vukovića, za ulogu Alojzija Silberbrandta, koji je “zrelim glumačkim sredstvima, snagom, intenzitetom i ritmom, stvorio ulogu koja ga bravurozno izdvaja u odličnoj igri celog ansambla”.
Najbolji mladi glumci
Nagrada za najbolju mladu glumicu dodeljena je Aneti Ivanovoj za ulogu Emi u predstavi Kuća za lutke, drugi deo Narodnog pozorišta „Ivan Vazov“ iz Sofije (Bugarska). Stručni žiri je svoju odluku obrazložio time da je Ivanova “nenametljivom i svedenom glumačkom igrom izgradila autetntični lik koji pleni svojom scenskom pojavom i sugestivnim i jednostavnim rešenjima”.
Kao nosilac role Torvalda u istoj predstavi, Cvetan Aleksijev dobio je priznanje za za najbolju mušku ulogu, tako što je “svedenim i snažnim glumačkim sredstvima, očigledno iskusnog glumca, a izbegavajući prvi impuls, ostvario kompletnu i jaku prisutnost svog lika”.
Nagrada za scenografsko ostvarenje pripala je Zorani Petrov za “vizuelno uzbudljivo, višeznačno i simbolično rešenje koje je doprinelo kreiranju autentične poetike” predstave Očevi i oci. Ovaj komad pobrao je i nagradu za kostimografiju, dodeljenu Mariji Marković Milojev, za “funkcionalan, stilski jedinstven, karakteran i socijalno određen kostim, koji je doprineo pomogao glumačkom ansamblu u stvaranju izuzetnih likova”.
Nevena Glušica je “potpuno samostalo, a pritom sasvim u funkciji i sredstvima iste predstave, izgradila svet od reči, ritma, zvukova i pesama, gde zvučna slika nije samo podloga ili ilustracija, već je izuzetan deo komada”. Time je postala laureatkinja nagrade za originalnu scensku muziku.
Nagrada za scenski pokret otišla je glumačkom ansamblu predstave Kuća za lutke, drugi deo, kao još jedno priznanje što je otišlo u ruke Narodnog pozorišta „Ivan Vazov“ iz Sofije. Stručni žiri je visoko ocenio “disciplinovano sproveden scenski pokret, u svednoj formi i preciznom mizanscenu”, koji je obeležio zajedničku igru ansambla ove predstave.
Visoko kotirani Glembajevi
Komad Očevi i oci istakao se i po glumačkim bravurama Miloša Đorđevića, Nikole Rakočevića, Aleksandra Vučkovića, Vanje Ejdus, Vanje Milačić, Sene Đorović, Ive Milanović i Nikole Ristanovskog, nagrađenih specijalnom nagradom. Ona oslikava “punu snagu kolektivne igre”, kojom je postignut “izuzetan umetnički rezultat”, prema viđenju stručnog žirija.
I žiri Okruglog stola kritike (Olivera Milošević, novinarka i teatrološkinja, Slobodan Savić, pozorišni kritičar i autor serijala „Čitanje pozorišta“, Marina Milivojević Mađarev, profesorka Akademije umetnosti Novi Sad i pozorišna kritičarka nedeljnika „Vreme“, dr Sašo Ognenovski, pozorišni kritičar, Željka Turčinović, dramaturškinja i glavna urednica časopisa „Kazalište“ i dr Jelena S. Perić, teatrologinja i pozorišna kritičarka Radio Beograda 2) jednoglasno se odlučio za ovu predstavu kao najbolju, ističući da je od posebnog značaja za njen kvalitet “saigra glumačkog ansambla… kojom se izražava sav fatalni tragizam sudbine naroda na ovim prostorima”, nalik razmerama antičkog patosa.
Sonja Todorović Šegrt, Radio Beograd 2, Miljana Nikolić, TV Zona Plus i Ljudmila Ristić Miladinović ,TV Kopernikus, kao članovi novinarskog žirija, smatrali su najuspešnijim komad Gospoda Glembajevi, i to “zbog izuzetno promišljene i inovativne rediteljske interpretacije klasičnog teksta Miroslava Krleže. Naime, reditelj Danilo Marunović postigao je da ovu dramu “prevede u savremeni scenski jezik i da je rediteljski vodi inteligentno, slojevito i hrabro”. I da, poslednjom scenom posebno, “na upečatljiv i simboličan način poveže Krležin svet s današnjim društvenim trenutkom”.
U čast laureata, poslednjeg festivalskog dana odigran je komad Mihael Kolhas, u režiji Borisa Liješevića, i u interpretaciji Jugoslovenskog dramskog pozorišta iz Beograda.
