Pred Prvi maj – međunarodni praznik rada, bar se ritualno prisetimo radnika, sindikata i levice. Ili ni tada. Pitanje je, međutim, šta su danas levica i sindikati u vreme vladavine Internacionale superbogatih i supermoćnih? Dolazeće epohe tehnofeudalizma (Varufakis) ili nadzornog kapitalizma (Zubof) u kojima smo, lišeni privatnosti, tek kmetovi koji guglajući besplatno rade za megaplatforme koje nas prodaju oglašivačima? Ili šta je leva alternativa igri moći između protekcionističkog populizma SAD i novih despotija Rusije i Kine?
Ideologije su danas tek pačvork različitih tema i interesa i pre dekor nego osnov vođenih javnih politika.
Posledično, levica je, kao i desnica, podeljena na svoje neoliberalno, protekcionističko i zeleno krilo. U mnoštvu svojih, fragmentiranih lokalnih obličja i rekombinacija, sa brojnim svojim liderima i liderčićima i njihovim prisutnim animozitetima. Krizu levice vidim u širem socijalnom okviru kao osvetu malih ljudi koje je napustila i koji se okreću krajnjoj desnici i „šovinističkoj državi blagostanja“ u kojoj su socijalna prava i benefiti namenjeni samo domicilnom stanovništvu. No, nema levice bez šire solidarnosti. Zloslutno podsećanje na to kako se zvala Hitlerova stranka – Nacionalsocijalistička radnička partija Nemačke. Po mome sudu, danas bi levica morala biti ono što Piketi naziva federalni, participativni i ekološki socijalizam.
Sindikati i radništvo u vreme digitalizacije nisu ključni, revolucionarni subjekt, ali su bitni deo narodnog fronta za demokratske, socijalne i političke promene. Njihov ulog i doprinos su koncept dostojanstvenog rada i života i ravnopravnog, argumentovanog socijalnog dijaloga
Šest razloga slabosti levice u Srbiji i regionu predstavljaju:
Nasleđe jednopartijskog sistema i bremena boljševičkog sistema zauzimanja i vršenja vlasti.
Olovne devedesete i inficiranje nacionalizmom u vreme ratova i raspada SFRJ. Pod vlašću „levice“.
„Kraj istorije i socijaldemokratizacija i EUizacija nakon 2000-ih pod firmom „trećeg puta“ i neoliberalnih promena i koruptivne privatizacije. Leve etikete sa desnim sadržajem SPS, DS. Ili DPS u Crnoj Gori.
Građanizam i liberaldemokratizam civilnog društva i urbane, obrazovane srednje klase kao osnove civilnog aktivizma. Nekritički zaborav samoupravljanja kao samoodređenja i koncepta socijalne pravde koji nisu bili ni prioritet stranih donora koji su nesporno uticali na agendu. Redukovanje „levih sadržaja“ na narativ o socijalnoj koheziji i borbu ne sa uzrocima već tek sa posledicama siromaštva.
Reaktivni antikomunizam, tradicionalizam i etnofilija verskih zajednica, ne samo SPC. Mi nismo imali papu Franju, teologiju oslobođenja ili bar hrišćanski socijalizam i maksimu da je kapitalizam bolest pohlepe i egoizma, a radikalni socijalizam pogrešan lek za tu bolest. Hoće li patrijarh nešto reći u osudi srebroljublja, častoljublja i vlastoljublja?
Autoritarni, etatistički nanosi i kult vođe iliti gospodara, koji se bespogovorno sledi u političko-kulturnoj matrici podanika pre no građana. Sloba, Milo, Vučić. Ili „socijaldemokrata“ Dodik.
U vreme probuđenih građana, politička levica – u nedostatku artikulisanog političkog projekta i stvarne debate o glavnim društvenim pitanjima rizikuje da i neki naredni izbori ostanu puka vežba ponovnog potvrđivanja sistema i rotacije istrošenih političkih figura
Studentske blokade i marševi i široka podrška i odaziv građana, njihovo oživljavanje participativnih formi demokratije, plenuma i zborova građana i zagovaranje i praktično stvaranje „saveza seljaka, radnika i poštene inteligencije“ su bar nesvesno buđenje levice.
To neće ići bez reformisanih, modernizovanih, akciono objedinjenih i borbenih sindikata. Sindikati i radništvo u vreme veštačke inteligencije i digitalizacije nisu ključni, revolucionarni subjekt, ali su konstitutivni i bitni deo narodnog fronta za demokratske, socijalne i političke promene. Njihov ulog i doprinos su koncept dostojanstvenog rada i života i ravnopravnog, argumentovanog socijalnog dijaloga.
U vreme probuđenih građana, politička levica – u nedostatku artikulisanog političkog projekta i stvarne debate o glavnim društvenim pitanjima – obrazovanju, pravosuđu, eko-sigurnosti, socijalnoj jednakosti, digitalizaciji, institucionalnoj političkoj reformi, rizikuje da i neki naredni izbori ostanu puka vežba ponovnog potvrđivanja sistema i rotacije istrošenih političkih figura.
Polje sindikata i levice je pred čistilištem istorije. Neće ga svi preživeti.
